ساز زهی آرشهای است. که کوچکترین عضو خانواده ویولن است.
برای نواختن آن معمولا روی شونه ی چپ قرار میگیرد و با آرشه ایی در دست راست نواخته میشود.
سیمهای ویولن از زیرترین تا بمترین سیم به ترتیب زیر کوک(ساز) میشوند: می سیم اول، لا سیم دوم، ر سیم سوم، سل سیم چهارم.
بنابراین اصوات سیمهای مجاور نسبت به یکدیگر فاصله ژنج درست را تشکیل میدهند. در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک غربی و فواصل کروماتیک مخصوص موسیقی ایرانی و هر موسیقی دیگر را حاصل کند.
جالب است بدانید در زبان عربی ویولن را “کمان ” مینامند که کلمه ایی فارسی است.
خانواده ویولن
ویولن، ویولا و ویولن سل خانواده ی سه نفره ی ویولن محبوب هستند. این سازها به ترتیب در منطقه زیر و میانی و بم صدا میدهند. ساز کنترباس از این خانواده نیست و در خانواده ویولن قرار دارد. این مسئله را میتوان از شانههای شیبدار آن متوجه شد.تاریخچه ی این سازها به قرن ۱۷ در ایتالیا بر میگردد.
برخی معتقدند که ویولن نوع تکمیل شدهی ساز رباب است که بعد از ورود به اروپا، تغییراتی در آن به وجود آمد و به نام ربک شهرت پیدا کرد، عدهای هم اعتقاد دارند، ویولن از کشورهای عربی آمده است.
آرشه یا کمان
این قسمت از ویولن، چوبی باریک و بلند است که در طول آن رشتههای موی دم اسب کشیده و به دو سر آن بسته شدهاست و کارش نواختن ویولن است.
جعبهی طنینی( جعبهی رزونانس)
این بخش به شکل جعبه است و از سه قسمت صفحهی بالایی، صفحهی زیرین و زهوارهای دور تشکیل شدهاست. چوب آبنوس به دلیل استحکام، در ساخت بخشهایی از ویولن مثل: گریف، خرک و سیمگیر به کار میرود.
دسته یا گردن ویولن
ادامهی چوب آبنوس تگیهگاه سیمهاست و انگشت کاربر در بالای آن قرار میگیرد. نوازنده قادر است دست خود را در تمام طول چوب بگذارد. انتهای دسته به جعبه کوک به سیمهایی که درون آن به دور گوشیهای کوچک پیچیدهاند، متصل میگردد.
خرک
چیزی که سیمها و جعبه طنینی را به هم وصل میکند، خرک است، کار خرک تقسیم راه سیمها و نگهداری آنها جهت حرکت روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاش به جعبه طنینی است.
استوانهی چوبیداخل جعبهی طنینی، ارتعاشات سیمها را به صفحهی زیرین ساز منتقل میکند و مانعی در برابر شکستگی صفحهی بالایی ساز، ناشی از فشار سیم و خرک محسوب میگردد.
گریف
این بخش از ساز، در طول دسته ویولن و تا میانهی آن امتداد پیدا کرده، نوازنده با انگشتان خود سیم را به گریف میچسباند و کوتاه و بلند کردن طول سیمها، نتهای متفاوت را مینوازد.
سیمگیر
این قسمت با فاصله کمی از خرک تا انتهای تنهی ویولن امتداد پیدا میکند و با زهی از جنس روده، پلاستیک یا سیم به دکمهای که در پایین جدار واقع است، متصل میشود.
سیمها: سیمها از جعبه کوچک سرساز شروع و در طول تگیهگاه آنها امتداد مییابند، در ادامه از روی خرک گذشته و در محلی به نام سیمگیر، محکم میگردند. در گذشته جنس سیمها ویولن از رودهی گوسفند بوده ولی امروزه، روی روده در سیمهای بمتر، فلزی نازک پیچیده میشود و در سیمهای زیرتر تنها از مفتول فلری استفاده میشود.
چند نوع ویولن وجود دارد؟
ویولن آکوستیک
این ساز مختص مبتدیان این رشته است و نوعی ساده از این ساز محسوب میشود.
ویولن الکتریک
از این ساز برای سبکهای پاپ و راک و … استفاده میشود.که صدایی الکتریکی دارد و از جنس فلز است.این ساز بسیار سبک است و نسبت به نوع آکوستیک سیم بیشتری دارد.
یولن آلتو( ویولا)
در ظاهر این سازها شبیه ویولن های آکوستیک هستند. و برای نواختن هم باید روی شانه ی چپ قرار بگیرند.این مدل نسبت به ویولن کمی بزرگتر است.که البته این تفاوت سایز برای افراد مبتدی اصلا کار راحتی نیست.
ویولن سل
این نوع از خانواده ی ویولن ها بسیار بزرگ است و برای نواختن روی شانه قرار نمیگیرد. برای نواختن این ساز باید نوازنده روی صندلی بنشیند و ساز را روی پایه قرار دهد. سطح زیر و بم آن، پایینتر و بمتر است، وسعت صوتش گسترده است و صوتی قوی، زنگدار و غنی تولید میکند.
کنترباس(دابل باس): این ساز از نظر سایز بزرگترین عضو خانوادهی سازهای زهی و آرشهای است، نوازنده برای نواختن آن را کنار خود قرار میدهد.
ساز کنترباس پایینترین سطح زیر و بمی و کمترین گسترهی صوتی را در میان سازهای زهی دارا میباشد، طنینش قوی، پر، ضخیم و زنگدار است. سنگینی سیمهای این ساز باعث شده از نظر چابکی از دیگر سازهای زهی ضعیفتر باشد.
تا اینجا با ساختار ویولن و انواع آن آشنا شدیم . حالا نکاتی را مطرح میکینم که هنگام خرید یک ویولن باید به آن دقت کنید و تمام این نکات را در نظر بگیرید تا در نهایت یک ویولن محبوب داشته باشید تا بتوانید سالها با آن بنوازید.
برای خرید یک ویولن محبوب به نکات زیر توجه کنید;
- اگر تازه کار هستید بهتر است سازی گران قیمت خریداری نکنید. زیرا هم به ساز صدمه میزنید و هم به دلیل سختی کار با آن، ممکن است از ادامه تمرین و یادگیری، منصرف شوید.
- ویولن خوب در برابر فشار خم نمیشود، منظور از کیفیت ویولن، صدا نیست، چرا که شما نمیتوانید کیفیت صدا را در سازهای مبتدی تا متوسط تشخیص دهید مگر اینکه خیلی حرفهای باشید.پس ملاک با کیفیت بودن سازکیفیت اجزا و بدنه ی آن است.که کاملا قابل تشخیص است.
- تصمیم بگیرید که تمایل به خرید ویولن نو دارید یا دست دوم.اگر بودجه ی کمی دارید توصیه ی ما به شما خرید یک ویولن خوب اما دست دوم است.
- ساز مناسب بزرگسال Full Size است که برای افراد بالای ۱۰ سال بسیار مناسب است.
- لوازم جانبی اهمیت بالایی دارد.برای خرید لوازم جانبی با کیفیت ترین آنها را انتخاب کنید مثل: آرشه سالم، دست کم با ۸ پر. جعبهی چهارگوش مرغوب. زیرچانه ویولن با یکی از مواد زیر: ضد حساسیت، آلمانی مارک وسترن، از جنس آبنوس یا رز بوت.
- سعی کنید ساز را تنظیم شده، خریداری کنید، فرد ماهری باید این تنظیم را انجام داد، چرا که نواختن موسیقی ایرانی یا پاپ هر کدام تنظیم جداگانهای دارند.
- اگر میخواهید موسیقی ایرانی بنوازید، حتما ویولن ایرانی بخرید و اگر قصد زدن سبک کلاسیک دارید، ساز خارجی تهیه کنید. تفاوت ساختار سازهای ایرانی و خارجی در میزان قوس صفحه رو و پشت آن است که قدری صدا را بمتر و تو دماغیتر میکند و تفاوت دیگر تنظیم مای پل است.
با رعایت همه ی نکات گفته شده در این مقاله به سازی محبوب و همیشگی برای خودتان دست پیدا خواهید کرد که مختص شماست. پیشنهاد ما خرید ویولن دست ساز است.با کیفیتی که توسط ما تضمین شده است.