ویولن و ویولنسل اسم های مشابهی دارند و شباهت های زیادی دارند به این صورت که هرکس ویولن می نوازد می تواند به راحتی وولنسل را به راحتی یاد بگیرد و بنوازد. اما تفاوتهایی با هم دارند که در ادامه برای شما عزیزان بیان خواهیم کرد.
تفاوت ویولن و ویولنسل
ویولنسل
ویولنسل یا ویلنسل یا ویولونسل (به فرانسوی: violoncelle) یا چِلو (به انگلیسی: cello) سازی زهی و آرشهای از خانوادهٔ ویولن است. صدای این ساز در منطقهٔ میانیِ سازهای این خانواده قرار دارد.
ویولن
ساز ویولن کوچکترین عضو سازهای زهی و آرشه ای است. و برای آنکه آن را بتوانید بنوازید باید ساز را روی شانه چپ تان بگذارید و با چوب دستی کوچکی به نام آرشه آن را بنوازید.
ویژگی های ویولنسل
ویولنسل از ویولن و ویولا (ویولن آلتو) بزرگتر است. در هنگام اجرا، این ساز در بین دو پای نوازنده قرار میگیرد و از طرفی دیگر، توسط میلهای که در انتهای آن تعبیه شده، روی زمین استوار میشود. این ساز از خانوادهٔ سازهای زهی آرشهای است. استفاده از این ساز در تکنوازیها (سُلو)، در گروهنوازیها، از جمله در ارکسترهای مجلسی و ارکسترهای سمفونیک متداول است. این ساز عضو ثابت در ارکسترها به صورت استاندارد است که در بخش باسِ زهیها قرار میگیرد. همچنین، در بیشتر آنسامبلهای دیگر نیز حضور دارد. کنسرتوها و سوناتهای فراوان برای ویولنسل نوشته شدهاست.
کوک سیمهای این ساز بهترتیب از زیر به بم عبارت است از: لا (سیم اول)، رِ (سیم دوم)، سُل (سیم سوم)، دو (سیم چهارم) سیمهای ویولنسل نسبت به سیمهای ویولا یک اکتاو بمتر کوک میشوند.
نُت این ساز را به دلیل گسترهٔ صوتیِ وسیعش با کلیدِ «فا» خط چهارم (اصوات منطقهٔ بم این ساز)، کلید «دو» خط چهارم (اصوات منطقهٔ میانیِ این ساز)، و کلید «سُل» (اصوات منطقهٔ زیر این ساز) مینویسند.
اندازه ویولنسل
ويولنسل ها با اندازه استاندارد به نام full size يا ۴/۴ شناخته مي شوند.
اما ويولنسل ها در اندازه هاي كوچكتر، از هفت هشتم تا يك شانزدهم نيز ساخته مي شوند (۷/۸, ۳/۴, ۱/۲, ۱/۴, ۱/۸, ۱/۱۰, ۱/۱۶).
ويولنسل هاي كوچكتر، در ساختمان، محدوده صدايي و كاربري با ويولنسل استاندارد كاملاً همسان هستند،
اما در واقع براي استفاده كودكان و همچنين بزرگسالان ريزاندام، تنها در مقياسي كوچكتر ساخته مي شوند.
نكته ي قابل توجه اينكه يك ويولنسل half size، اندازه اي يك دوم ويولنسل full size ندارد و در حقيقت، تنها كمي كوچكتر است.
اندازه ي استاندارد براي چلو به عنوان سايز كامل (full-size) خطاب مي شود. هرچند در اندازه هاي ديگر نيز موجود است، از ۸/۷، ۴/۳ تا ۱۶/۱. هر چه به اعداد كوچك تر نزديك مي شويم ساختمان و طول ساز كوچك تر مي شود.
كه معمولا براي استفاده ي كودكان و بزرگسالان با اندام كوچك استفاده مي شوند. يك چلو “نيم سايز” (half-size) در واقعه نصف اندازه ي سايز كامل نيست بلكه فقط كمي كوچك تر است.
تشریح قسمت های مختلف ساز ویولن
آرشه
يا كمان تركهاي چوبي است كه رشتههاي موي دم اسب در طول آن كشيده شده و به دو سر آن ثابت شدهاست.
جعبه رِزونانس
جعبهاي است كه از سه بخش صفحه روئي، صفحه زيرين و زوارهاي دور تشكيل شدهاست. گريف، خرك و سيم گير اين ساز از جنس چوب آبنوس ساخته شده است. حال سوال پیش می آید که چرا آبنوس به دلیل استحکام بالای این نوع چوب در بیشتر از سازها از این نوع چوب استفاده می کنند.
دسته يا گردن
در واقع دنباله چوب آبنوس تكيه سيم هاست كه محل انگشت گذاري نوازنده در قسمت بالاي آن قرار دارد. نوازنده ويولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت گذاري كند.انتهاي دسته به جعبه كوچكي (جعبه كوك) ختم ميشود كه سيمها در درون آن به دور گوشيهاي كوك پيچيده ميشوند.
خرك
پليست بين سيمها و جعبه طنيني. نقش خرك تقسيم راه سيمها، نگه داشتن سيمها با ارتفاع خاص براي عبور بر روي جعبه طنيني و انتقال ارتعاشات سيمها به جعبه طنيني. در داخل جعبه طنيني استوانه چوبي كوچكي قرار دارد (تقريباً در زير محلي كه خرك قرار دارد)، كه نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زيرين ساز و مانعي در جهت عدم شكسته شدن صفحه روئي ساز از فشار سيمها و خرك است.
گريف
از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ويلن چسبيدهاست و تا ميانه? جعبه? ساز ادامه دارد. گريف بخشي است كه نوازنده با انگشت خود سيم را به آن ميچسباند و به اين ترتيب طول سيم را كوتاه ميكند و نتهاي مختلف را مينوازد.
سيم گير
از آبنوس ساخته شده و در فاصله اندكي از خرك تا آخر تنه ويولن كشيده شدهاست. با زهي از جنس روده يا پلاستيك يا سيم به دكمهاي كه در قسمت پائين جدار تعبيه شده بند ميشود.
سيمها
سيمها از جعبه كوچك سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تكيهگاه سيمها ادامه يافته، از روي خرك عبور كرده و در سيمگير مهار ميشوند. سيمهاي ويولن قبلاً از روده گوسفند (زه) ساخته ميشد. امروزه در سيمهاي بمتر، روي روده سيم فلزي نازكي ميپيچند و در سيمهاي زيرتر از مفتول فلزي تنها استفاده ميشود.
نکته: نقش اين ساز چه در اركسترها، به صورت گروهنوازي و چه در اركستر مجلسي و حتي به صورت تكنوازي پر اهميت است و بيشترين نقش را در اركستر بر عهده دارند.