تریل ویولن چیست ؟ آموزش تریل ویولن 

تریل ویولن انواع مختلفی دارند و نمی توان همه آنها را به یک چشم نگاه کرد. برخی از آنها همچون پَر سبکو شیرین هستند در حالیکه برخی دیگر از آنها گوش خراش هستند و بیشتر شبیه به یک علامت هشدار و آژیر هستند. برخی از تریل ها حجیم و نافذ و برخی دیگر ظریف و حساس هستند.

اجازه بدهید فرض کنیم تریل ها (‌و البته همه علائم زینتی)‌ شبیه به آفتاب پرست هستند که با تغییر محیط رنگ عوض کرده و باعث می شوند که چشم انداز محیط بهبود یابد. در این مقاله قصد ندارم تا به مقوله سنگین و پرحجم نتهای زینت بپردازم و صرفا به برخی جنبه های تمرینی برای ارتقاء‌ تکنیک اجرای تریل ها اشاره خواهم کرد.

تریل ویولن چیست؟

تریل، تری یا غَلت (به انگلیسی: Trill، به فرانسوی: Trille، به ایتالیایی: Trillo) از اصطلاحات موسیقی با علامت اختصاری «tr» نشانه ای است که اگر روی یک نت گذاشته شود، آن نت و نت بالاترش به صورت پی در پی و نسبتاً تُند به اندازه طول زمانی نت اصلی اجرا می‌شوند. اگر بخواهیم نت بالایی تریل را تغییر دهیم (با استفاده از علائم تغییر دهنده نظیر بمل b) علامت تغییر را در بالای تریل می‌نویسیم. گاه خط مواجی بعد از نشانه تریل تا ابتدای نت بعدی کشیده می‌شود.

آموزش تریل ویولن

بیشتر پیانیست ها تصور می کنند که تریل ها باید با نهایت سرعت نواخته شوند. این تصور اشتباه است! ابتدا باید تشخیص بدهید که تریل پیش روی شما از نوع ریتمیک است یا یک تریل بیانی و احساسی (expressive) ؟ و اینکه آیا باید آن را با سرعت بالا اجرا کنیم یا سرعت پایین؟ معمولا اگر نتهای یک تریل و یا ترمولو به صورت برابر با یکدیگر اجرا شوند، صرف نظر از این که در چه سرعتی نواخته می شوند،‌ صدای بهتری می دهند. منظور من از برابری نتها هم شامل برابری زمان آنها و هم برابری شدت اجرای آنها است (‌هیچ آکسان ناخواسته ای نباید در حین اجرا رخ دهد).

در عین حال در برخی از شرایط بهتر است که نتها کاملا با یکدیگر برابر و دقیق نباشند. در قطعات کند و موسیقی احساسی ممکن است دوست داشته باشید تریل به آرامی شروع شود و احیانا با یک کرشندو به میانه آن رسیده و پس از آن با اعمال ریتارداندو به پایان برسد. در سونات دو ماژور اثر Galuppi نتهای زینت درخشندگی خاصی را به خط ملوی می دهد وباید آنها را سریع ،‌ سبک و شیرین اجرا نمود در حالیکه زینتهای موومان آهسته سونات فا ماژور هایدن Hob.XVI:23 حالت بیانی بیشتری دارند و باید سرعت اجرای آنها را کمی کند تر کرده و کشش نتها را کمی بیشتر کنیم. زینتهای آغازین اثر هایدن را میتوان هم به صورت گَزش (a) و هم به صورت چرخش (b) اجرا نمود.

در اغلب موارد سلیقه نوازنده و موقعیت و حالت تریل تعیین کننده نحوه اجرا است.

سرعت اجرای تریل به غیر از بافت موسیقیایی قطعه به محدوده کلاویه هایی که تریل واقع شده است ‌نیز بستگی دارد. تریل هایی که در اکتاوهای بالایی ( کلاویه های سمت راست پیانو)‌ اجرا می شوند سریع تر و درخشان تر از تریل هایی هستند که در قسمت بم ساز واقع شده اند. به علت این که رزونانس سیمهای تنور و باس پیانو بسیار زیاد است، تریل های واقع شده در این محدوده باید آرام نواخته شوند تا صدایی واضح و شفاف شنیده شود. سرعت بالای تریل در اکتاوهای بم موجب تیره و ابری شدن بافت موسیقی می شود.
در زیر مثالی از ایمپرومپتو سل بمل ماژور اثر شوبرت را مشاهده می کنید.

در این اثر نوازنده باید مراقب باشد تا شدت صدای تریل در درست چپ بالاتر از شدت صدای ملودی دست راست قرار نگیرد. دقت کنید که چنین تریل هایی که در قسمت بم ساز قرار گرفته اند باید با سرعت پایین اجرا شوند. سرعت تریل در این مثال باید با توجه به سرعت قطعه، کیفیت صدای ساز و نیز میزان رزونانس اتاق یا محل اجرا انتخاب شود. تریل واقع بر روی ربمل در این مثال باید بسیار نرم و آهسته و تنها با تکرار کم تعداد نتهای تریل اجرا شود:

در اغلب موارد اجرای تریل به تنهایی بسیار ساده و آسان است ولی زمانی که می خواهیم آن را به همراه دست دیگر اجرا کنیم به مشکل بر می خوریم. راه حل این مشکل این است که ابتدا تمامی نتهای تریل را به صورت شمرده شده و برابر با یکدیگر اجرا کینم ،‌حتی در تریل هایی که از نظر ریتمیک آزاد هستند. بررسی کنید که در تریل مورد نظر شما چند نت اجرا میشود و چنانچه همه نتها با یکدیگر برابر اجرا شوند رابطه آنها با نت دست مقابل چگونه است.

در آخر

بعد از این که توانستید به درستی و با اطمینان این کار را انجام دهید، نهایتا می توانید اجرای تریل را از حالت محاسبه ای و شمرده شده خارج کرده و به دست و ذهن خود اجازه دهید که صحیح ترین حالت اجرایی را به صورت آزادنه کشف کند. در صورت امکان پیشنهاد میکنم که تریلها را با سرعت های متفاوتی تمرین کنید (‌از سرعت پایین به سرعت بالا)‌ تا فقط به یک سرعت ثابت عادت نکنید. به عنوان مثال تریل میزان های آخر در سونات فا ماژور کلمنتی( میزان های ۱۲۳-۱۲۴) را می توان به دو روش متفاوت اجرا نمود و هر دو روش مورد تایید است.

تمرینات انگشت گذاری، کشش و آزادی دست

اهمیت دقت در انگشت گذاری تریل ها و سایر نتهای زینتی کمتر از اهمیت انگشت گذاری نتهای اصلی قطعه نیست. متداول ترین انگشت گذاری تریل ها عموما با استفاده از انگشتان ۲ و ۳ انجام میشود ولی نوازنده باید مهارت لازم برای اجرای تریل با استفاده از سایر انگشتان را نیز کسب کند. عموما اجرای تریل با استفاده از انگشتان غیر مجاور( انگشتان ۱-۳، ۲-۴ و ۳-۵)‌ ساده تر از استفاده از دو انگشت مجاور است و این به علت محدودیتهای موجود در ساختار و شکل دست انسان است.

می توان در حین اجرای تریل انگشتان را تغییر داد، به عنوان مثال تریل را با استفاده از انگشتان ۲-۳ شروع کنیم و سپس آن را با ۱و ۳ ادامه دهیم تا بتوانیم کرشندوی مورد نیاز در تریل را راحت تر اجرا کنیم‌(‌ عکس این کار برای اجرای دیمینوئندو انجام می شود). یکی از قوی ترین انگشت گذاری ها ۱-۳-۲-۳ , ۱-۳-۲-۳ و یا ۱-۳-۲-۳ , ۲-۳-۲-۳ است (‌انگشت شست در ضرب های قوی ضربه می زند). در عین حال می توانیم با ۱-۳-۲-۳ شروع کرده و پس از مدتی با ۱-۳-۱-۳ ادامه دهیم. بنابراین واضح است انگشت گذاری های مختلفی برای اجرای تریلها وجود دارد.

اگر اجرای تکنیک تریل را بررسی کنیم می بینیم که این تکنیک از تکرار سریع و یک در میان دو نت تشکیل شده است. برای این که بتوانیم به راحتی این تکنیک را اجرا کنیم لازم است که دست در حین اجرای این نتهای سریع کاملا آزاد و بدون تنش باشد. یکی از نکات مهم در این راستا این است که در حین اجرا کلیدها را کامل بالا نیاوریم.

در گرند پیانو به علت به کارگیری مکانیزم رهاسازی دوگانه سباستین اراد (‌که در سال ۱۸۲۱ اختراع شده است)‌ برای تکرار نت ها نیاز نیست که کلاویه به طور کامل بالا بیاید. تنها کافی است که کلاویه را به مقدار نصف عمق کلاویه ها بالا بیاوریم تا بتوانیم آن را مجددا تکرار کنیم و این موجب سهولت اجرای تریل ها می شود. متاسفانه این امکان در پیانوهای دیواری وجود ندارد (‌البته برخی از سازندگان ادعا میکنند که این مشکل را رفع کرده اند).

اجرای این تکنیک به تنهایی موجب بهبود تریل ها نمی شود. چرا که این کار بیشتر به جهت تقویت سرعت اجرای تریل مفید است و برای اینکه بتوانیم تریل ها را روان و راحت اجرا کنیم، علی الخصوص وقتی که با تریل های طولانی روبرو هستیم باید به دو نکته مهم دیگر نیز دقت کنیم. نخست این که به هنگام اجرای تریل علاوه بر حرکت انگشتان، مچ و بازو باید کمی به سمت بالا و پایین حرکت داشته باشند و دوم این که به جای بالا و پایین بردن انگشتان(‌حرکت بالا و پایین انگشتان نسبت به مفصلی که انگشتان را به مچ متصل میکند)، از چرخش بازو استفاده کنیم. این روش طبیعی ترین و کارامد ترین روش برای اجرای راحت و قدرمتند تریل ها است بدون این که فشاری به دست وارد شود. بهترین ترکیب انگشت برای اجرای تریل با استفاده از چرخش بازو ۱-۲، ۱-۳ و ۲-۴ است. در تمرینات پایانی به این موضوع پرداخته شده است.

پدال

در نهایت می خواهم نکته ای در خصوص استفاده از پدال متذکر شوم. گرفتن پدال موجب ترکیب صدای نتهای تریل می شود و در اغلب انواع تریل ها اثر خوشایندی دارد. با این کار تریل ها قویتر و سریعتر اجرا می شوند.

دقت کنید که تریل های کوتاه و گزش های قطعات دوره باروک و همچنین ملودی هایی که در آنها شفافیت ملودی اهمیت بسیار بالایی دارد از این قاعده مستثنی هستند. در صورتی که تریل در قسمت بم ساز باشد از پدال گیری سبک (‌نیم پدال)‌ استفاده کنید و یا کلا از گرفتن پدال منصرف شوید. فراموش نکنید که اجرای درست تریل ها نیز همانند اجرای نتهای اصلی نیازمند تمرکز و مطالعه است و با توجه به اینکه این تکنیک در همه ادوار موسیقی مورد استفاده قرار گرفته است، یادگیری اجرای صحیح آن کاملا ضروری و لازم است.

تمرینات

تمرینات اختصاصی تریل می تواند به بهبود اجرای این تکنیک کمک شایانی کند. در این جا چند نمونه تمرین منتخب ارائه شده است. موتسارت، آهنگساز بزرگ دوره کلاسیک نیز تمریناتی را برای اجرای تریل ها با استفاده از تمامی جفت انگشت های مجاور(مشابه با تمرین شماره ۱) انجام می داد.

  • تمرین ۱

ابتدا با سرعت بسیار پایین تمرین را آغاز کرده و سپس به صورت کاملا تدریجی و برنامه ریزی شده سرعت را افزایش دهید و دقت کنید که نتهای تریل به طور دقیق با یکدیگر برابر اجرا شوند. برای این کار استفاده از مترونوم توصیه می شود. تمرین بالا را علاوه بر گام دوماژور در تمامی گامهای دیگر نیز تمرین کنید. می توانید تمرین را به یک تمرین انتقالی تبدیل کرده، به طوریکه ابتدا با دو نت با فاصله نیم پرده شروع کرده و سپس فاصله یک پرده ای را اجرا کنید(‌همانند تمرین شماره ۲)‌. به یاد داشته باشید که در هر تمرین تمامی انگشت گذاری های ممکن را تجربه کنید.

  • تمرین ۲

این تمرین را نیز همانند سایر تمرینات با دست چپ هم اجرا کنید. علاوه بر این می توانید تمرین را به گونه ای انجام دهید که با سرعت پایین شروع شده و به تدریج سریعتر شود (همانند تمرین شماره ۳). :

  • تمرین ۳

توجه داشته باشید که نتهای تریل در تمامی مراحل این تمرین با یکدیگر برابر اجرا شوند( مجددا توصیه میکنم از مترونوم استفاده شود).
سپس تمرینی را طراحی می کنیم که تریل ها به صورت گروههای افزایشی ظاهر می شوند(تمرین شماره ۴). ابتدا با گروه سه تایی شروع کرده و هر بار تعداد نتها را افزایش می دهیم. نتهای کوتاه باید بسیار سبک و سریع نواخته شوند. نوازنده می تواند بر روی نتهای طولانی تر مکث کرده تا استراحت کند و برای اجرای گروه بعدی آماده شود.

  • تمرین ۴

تمرین دیگری را نیز می توان طراحی کرد که در آن تریل را با استفاده از یک رشته نت اجرا کرد، به طوریکه هر بار یک نت به نت های آن اضافه شود

  • تمرین ۵

تصور کنید که نتهای سریع شبیه به نتهای زینت هستند و آنها را به صورت ضرب بالا(up beat) اجرا کنید تا نهایتا به نت انتهایی برسید.

اصطلاحات ویولن

moderato ملایم-میانه
Andante با ملاحت و با ظرافت-ملایم
Allegro Moderato تندتر از Moderato-کمی زنده و شاد
Allegro حرکتی بسیار زنده و سرخوش
Allegro con moto تندتر از Allegro
Allegretto کمتر از Allegro-زنده و سرخوش
Allegro giocos زنده و خوشحال-شاد
Piu cortotolile خیلی کوتاه و مختصر
Pizz (Pizzicando) s زخمه زدن به سیم بدون دخالت آرشه
Arco آرشه-کمان سازهای زهی
rit (Ritardando) s کند کردن-سست کردن-آهسته کردن
dolce شیرین-نغمه گونه
a tempo بازگشت به ریتم قبلی
Fine پایان-خاتمه
D. C. al Fine دوباره از اول آغاز شود و جایی که Fine نوشته شده تمام شود
dim (Diminueudo) s کاهش تدریجی صدا
cresc (Crescendo) s افزایش تدریجی صدا

فهرست مطالب

اشتراک گذاری مطلب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ورود به چت
به کمک نیاز دارید؟
سلام میتونم کمکتون کنم؟